Χημειοθεραπεία: Οι επιπτώσεις στο δέρμα

Θεραπεία με χημικές ουσίες που εξουδετερώνουν ή αποδυναμώνουν τα καρκινικά κύτταρα.

 

Γενική θεραπεία που στοχεύει στην καταστροφή των καρκινικών κυττάρων ή στην αποτροπή του πολλαπλασιασμού τους στο σώμα.

 

Τριχόπτωση

 

Η αλωπεκία ή αλλιώς τριχόπτωση, προκαλείται από θεραπείες που στοχεύουν ειδικά τα ταχέως πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα, χαρακτηριστικό που απαντάται όχι μόνο στα καρκινικά κύτταρα αλλά και στους βολβούς των τριχών (δηλ. στη ρίζα της τρίχας).

 

Αυτό οδηγεί σε ξαφνική ή σταδιακή απώλεια των μαλλιών και των τριχών του σώματος.

 

Τα μαλλιά και οι τρίχες του σώματος θα αναπτυχθούν ξανά μετά τη θεραπεία, αφού το σώμα θα έχει αποβάλει κάθε ίχνος του φαρμάκου.

 

Καθαρισμός

 

Λουστείτε με μικρή ποσότητα ενός ήπιου σαμπουάν και χλιαρό νερό(1)

Αποφύγετε οποιεσδήποτε επιθετικές διαδικασίες (π.χ. στέγνωμα με πιστολάκι, ντεκαπάζ, κλπ.)(1)

Χρησιμοποιήστε μια μαλακή βούρτσα(1)

 

Πριν τη χημειοθεραπεία

 

Μη λούζετε και μη βουρτσίζετε τα μαλλιά σας πολύ συχνά. Ιδανικά, λουστείτε την ημέρα πριν τη χημειοθεραπεία και περιμένετε περίπου 8 ημέρες μέχρι το επόμενο λούσιμο(2)

Επιλέξτε ένα κοντό κούρεμα πριν τη χημειοθεραπεία(1)

 

Σύνδρομο χεριών και ποδιών

 

Δύο ειδών:

 

• Η μια μορφή περιλαμβάνει ερυθρότητα και επώδυνο πρήξιμο (αίσθηση καύσου, δυσανεξία).

 

Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει φουσκάλες, οι οποίες προκαλούν ξεφλούδισμα καθώς ξεραίνονται.

 

• Η άλλη μορφή περιλαμβάνει τη δευτερογενή υπερκεράτωση (πάχυνση του δέρματος) που έχει κιτρινωπή όψη και το δευτερογενές ξεφλούδισμα του δέρματος με πόνο στα σημεία πίεσης.

 

Καθαρισμός

 

Ήπια προϊόντα καθαρισμού που σέβονται τη φυσική ισορροπία pH του δέρματος, όπως το syndet(1)

Τακτικό πλύσιμο των ποδιών (πλύσιμο πρωί και βράδυ, απαλό σφούγγισμα)(2)

 

Προϊόντα περιποίησης

 

Ενυδατική κρέμα με ουρία(1)

Καταπραϋντικά προϊόντα για το ερεθισμένο και αποδυναμωμένο δέρμα.(1)

 

Πληγές / προστασία

 

Αποφύγετε οποιεσδήποτε δραστηριότητες που μπορεί να προκαλέσουν τριβή ή να ασκήσουν παρατεταμένη πίεση στο δέρμα(3)

Αποφύγετε την παρατεταμένη ορθοστασία και τους μεγάλους περιπάτους(1)

Φορέστε άνετα παπούτσια: ανοιχτά παπούτσια, χωρίς ψηλό τακούνι, με σόλα που απορροφά τους κραδασμούς, βαμβακερές ή μεταξωτές κάλτσες, κλπ.(1)

 

Ζέστη / ενυδάτωση

 

Δροσίστε τα χέρια και τα πόδια σας με παγοκύστες ή κρύα επιθέματα (π.χ. μια βρεγμένη πετσέτα) για 15 με 20 λεπτά(2)

Διατηρήστε το δέρμα σας ενυδατωμένο(2)

Αποφύγετε τη ζέστη(2)

 

Ξηροδερμία, κνησμός

 

Ξηρό δέρμα με εκτεταμένο ξεφλούδισμα, συχνά και με κνησμό

 

Θαμπό δέρμα

 

Hygiene

 

Ήπια προϊόντα καθαρισμού που σέβονται τη φυσική ισορροπία pH του δέρματος, όπως το syndet(1)

Έλαια για το μπάνιο(1)

Αντί για αφρόλουτρο, κάντε ντους με το νερό στους 33-35°C(2)

Στεγνώστε το δέρμα σας σφουγγίζοντας απαλά, μην τρίβετε(2)

Εφαρμόστε αμέσως τα προϊόντα περιποίησης σε νωπό δέρμα(1)

 

Προϊόντα περιποίησης

 

Ενυδατικές με ανάλαφρη σύνθεση(1), μπορεί να περιέχουν ουρία

 

Φωτοπροστασία

 

Προστασία ενάντια στις ακτίνες UVA-UVB, με SPF τουλάχιστον 50(1)

 

Ένδυση

 

Να φοράτε βαμβακερά ρούχα(2)

Μη φοράτε μάλλινα (μικροΐνες) ή συνθετικά ρούχα (δεν αφήνουν το δέρμα να αναπνέει)(2)

Αποφύγετε τις ερεθιστικές ουσίες που προκαλούν κνησμό (π.χ. σαπούνια, απορρυπαντικά, χημικά προϊόντα, τραχιά υφάσματα, κλπ.)(1)

 

Ζέστη

 

Μη ντύνεστε πολύ ζεστά, γιατί η ζέστη και η εφίδρωση προκαλούν κνησμό(1)

 

Πολφίτιδα, ρωγμές

 

Υπερκεράτωση με επώδυνη γραμμική διάβρωση, περισσότερο ή λιγότερο βαθιά

 

Καθαρισμός

 

Ήπια προϊόντα καθαρισμού που σέβονται τη φυσική ισορροπία pH του δέρματος, όπως το syndet(1)

Αποφύγετε, όσο μπορείτε, την επαφή με το νερό(2)

Στεγνώστε σφουγγίζοντας απαλά(1)

 

Προϊόντα περιποίησης

 

Ενυδατικές κρέμες(1)

Καταπραϋντικά προϊόντα για το ερεθισμένο και αποδυναμωμένο δέρμα(1)

Αν υπάρχουν ρωγμές(1): χρησιμοποιήστε ένα μαλακτικό προϊόν/βάλσαμο με προσροφητικές ιδιότητες.

 

Ένδυση

 

Συνιστάται να φοράτε γάντια για τις δουλειές εντός και εκτός σπιτιού(1)

Φορέστε από μέσα ένα δεύτερο ζευγάρι γάντια, φτιαγμένο από κατάλληλο υλικό (π.χ. μετάξι)(1)

 

Παρωνυχία

 

Επώδυνη φλεγμονή της περιωνυχικής περιοχής (στη βάση του νυχιού, εκεί όπου το νύχι ενώνεται με το δέρμα).

Ενίοτε, μπορεί να σχηματιστεί σαρκώδες εξόγκωμα ή ψευδοκοκκίωμα στο πλάι του νυχιού.

Μπορεί να οδηγήσει σε βακτηριακή μόλυνση από staphylococcus aureus ή candida.

 

Καθαρισμός

 

Ήπια προϊόντα καθαρισμού που σέβονται τη φυσική ισορροπία pH του δέρματος, όπως το syndet(1)

Να πλένετε πάντοτε καλά τα χέρια σας(2)

Να κόβετε τα νύχια σας σωστά: ευθεία, όχι πολύ κοντά, χωρίς μυτερές γωνίες (ιδίως στα πλαϊνά)(1)

Να χρησιμοποιείτε κατάλληλο νυχοκόπτη και αντισηπτικά προϊόντα(1)

Αποφύγετε τα επιθετικά μανικιούρ και πεντικιούρ(2)

 

Προϊόντα περιποίησης

 

Ενισχυτικό βερνίκι νυχιών(1)

Καταπραϋντικά προϊόντα για το ερεθισμένο και αποδυναμωμένο δέρμα(1)

Εφαρμόστε δύο στρώσεις βερνικιού πριν τη χημειοθεραπεία:

 

• 1/ σιλικονούχο

• 2/ σκούρο, όχι περλέ βερνίκι(1)

 

Αν έχετε ασυμπτωματική παρωνυχία: αποφύγετε τα επιθετικά μανικιούρ και πεντικιούρ(1)

Αν έχετε μέτριας έντασης ή σοβαρή συμπτωματική παρωνυχία: μανικιούρ/πεντικιούρ μόνο υπό την επίβλεψη δερματολόγου(1)

 

Κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα

 

Πολυμορφικό ερυθηματώδες, κηλιδώδες ή/και βλατιδώδες εξάνθημα με διάσπαρτες περιοχές υγιούς δέρματος. Προοδευτική εξάπλωση. Συχνός κνησμός.

 

Καθαρισμός

 

Ήπια προϊόντα καθαρισμού που σέβονται τη φυσική ισορροπία pH του δέρματος, όπως το syndet(1)

Περιποίηση νυχιών(2)

 

Προϊόντα περιποίησης

 

Ενυδατικές με ανάλαφρη σύνθεση(1)

Αποφύγετε τα προϊόντα που μπορεί να προκαλέσουν ξηρότητα (π.χ. προϊόντα με αλκοόλη, σαπούνια, κλπ.)(2)

 

Οίδημα στο πρόσωπο

 

Οίδημα που προκαλείται από κατακράτηση υγρών στο χόριο και στους υποδόριους ιστούς, λόγω της χημειοθεραπείας

 

Μπορεί να εμφανιστεί στο πρόσωπο, τα άκρα και, περιστασιακά, στην κοιλιακή χώρα

 

Καθαρισμός

 

Ήπια προϊόντα καθαρισμού που σέβονται τη φυσική ισορροπία pH του δέρματος, όπως το syndet(1)

 

Προϊόντα περιποίησης

 

Ενυδατική κρέμα(1)

 

Διατροφή

 

Αποφύγετε το αλάτι(2)

 

Πηγές

 

(1) Livret pharmaciens – gérer les effets secondaires cutanés des thérapies anti-cancer. [Booklet for pharmacists – managing the cutaneous side effects of cancer treatments.

(2) ESKIMO group round table: Bensadoun RJ, Dreno B, Humbert P, Krutmann J, Luger T, Rougier A, Triller R.

 

*Τελευταία ενημέρωση τον Μάιο του 2016 από Καθηγήτρια Brigitte Dréno Διευθύντρια Τμήματος Δερματολογίας-Καρκινολογίας Διευθύντρια Μονάδας Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας Αντιπρύτανης Ερευνών στην Ιατρική Σχολή της Νάντης στη Γαλλία