Έκζεμα στα χέρια: Ποια είναι η σωστή φροντίδα της επιδερμίδας;

Το έκζεμα στα χέρια είναι μια σχετικά συχνή μορφή δερματίτιδας, μια φλεγμονώδης αντίδραση του δέρματος δηλαδή, η οποία εμφανίζεται συνήθως σε ενήλικες μεταξύ 20 με 40 ετών (1) και δεν είναι μεταδοτική. Η κληρονομικότητα και, κατά κύριο λόγο, η επαφή με αλλεργιογόνες ή ερεθιστικές ουσίες, είναι οι αιτίες που βρίσκονται πίσω από τον συγκεκριμένο τύπο εκζέματος. 

Σύμφωνα με την Αμερική Ακαδημία Δερματολογίας, τα συμπτώματα του εκζέματος στα χέρια συνήθως περιλαμβάνουν:
- Σκασμένο, φολιδωτό δέρμα
- Ελαφρύς έως έντονος κνησμός
- «Ρωγμές» στο δέρμα που μπορεί να εκκρίνουν υγρό ή να αιμορραγούν
- Κοκκινίλα
- Πόνος
- Ξηρότητα σε σημείο ξεφλουδίσματος
- Στην περίπτωση του δυσιδρωσικού εκζέματος, το οποίο εκδηλώνεται μόνο στα χέρια και τα πόδια, εμφανίζονται φουσκάλες στις παλάμες, τα δάχτυλα ή στα πέλματα, οι οποίες συνοδεύονται από αίσθηση καύσου ή νυγμού.

Έκζεμα χεριών ή ξηρότητα;

Τα συμπτώματα του εκζέματος στα χέρια συχνά «μιμούνται» εκείνα του ξηρού δέρματος, με τα σκασίματα και την τραχιά, ανομοιόμορφη όψη να είναι αυτά που συνήθως εμφανίζονται πρώτα και στις δύο καταστάσεις. Στην περίπτωση της ξηρότητας, μπορεί παρουσιάζεται ήπιος κνησμός κατά διαστήματα – στην περίπτωση, όμως, του εκζέματος στα χέρια, το δέρμα βρίσκεται σε φλεγμονώδη κατάσταση, γεγονός που οδηγεί σε πολύ πιο έντονη και επίμονη φαγούρα. Επιπλέον, μπορεί να εμφανιστούν ροζ-κόκκινα ή πιο σκούρα (ανάλογα με τον τόνο του δέρματος), τραχιά «μπαλώματα» (2), οίδημα, βαθιά επώδυνα σκασίματα, αιμορραγία, δημιουργία κρούστας κ.α.  

Τι προκαλεί έκζεμα στα χέρια;

Δύο είναι οι βασικές αιτίες του εκζέματος στο χέρια, η κληρονομική προδιάθεση και περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως (3):

- Ερεθιστικοί παράγοντες: Πρόκειται για ουσίες με τις οποίες η επιδερμίδα των χεριών έρχεται σε επαφή καθημερινά και που μπορεί να πυροδοτήσουν την εκδήλωση εκζέματος. Ανάμεσα στις πιο κοινές, τα ακατάλληλα σαπούνια χεριών και πιάτων, προϊόντα καθαρισμού σπιτιού, απολυμαντικά, αρώματα, καθαριστικά ρούχων, σαμπουάν κ.α. ενώ και η συχνή βύθιση των χεριών στο νερό κατά τη διάρκεια της ημέρας συμπεριλαμβάνεται στους «συνήθεις υπόπτους» για το έκζεμα στα χέρια. Ως εκ τούτου, σε κάποια επαγγέλματα παρουσιάζεται μεγαλύτερη τάση εμφάνισης αυτής της δερματικής πάθησης, όπως είναι οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες υγείας, σε κομμωτήρια ή στην καθαριότητα, οι μηχανικοί, οι οικοδόμοι, οι μάγειρες – επαγγέλματα, δηλαδή, στα οποία τα χέρια έρχονται σε συχνή επαφή με χημικούς ή άλλους ερεθιστικούς παράγοντες ή/και με νερό.

- Στρες: Το σωματικό ή/και το συναισθηματικό στρες μπορεί να επηρεάσει την επιδερμίδα με διάφορους τρόπους. Ένας από αυτούς είναι η διαταραχή της λειτουργίας του επιδερμιδικού φραγμού, κατάσταση που οδηγεί σε απώλεια υγρασίας και επιτρέπει σε εξωτερικούς βλαπτικούς παράγοντες, όπως τα βακτήρια, να εισβάλλουν στο δέρμα ενώ επιβραδύνει τη διαδικασία επούλωσης (4). Επιπλέον, το στρες αυξάνει την έκκριση κορτιζόλης, η οποία αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα «διευκολύνοντας» με αυτό τον τρόπο την εκδήλωση φλεγμονών, κνησμού και ερεθισμών.

- Καιρικές συνθήκες: Η έκθεση στο κρύο ή τη ζέστη αλλά και στον ξηρό αέρα (με χαμηλά ποσοστά υγρασίας) μπορεί να επιδεινώσει το έκζεμα στα χέρια.

- Η παρατεταμένη επαφή με νερό αλλά και η υπερβολική εφίδρωση διαταράσσουν τη συνοχή του επιδερμιδικού φραγμού, καθιστώντας το δέρμα ευάλωτο σε εξωτερικές επιθέσεις και φλεγμονές.

Πώς θα αντιμετωπίσετε το έκζεμα στα χέρια;

Το πρώτο και σημαντικό βήμα είναι να αποφύγετε τις αιτίες που το προκαλούν, εφόσον αυτό είναι εφικτό. Γνωρίζοντας ποιοι ερεθιστικοί ή αλλεργικοί παράγοντες πυροδοτούν το έκζεμα στα χέρια σας (τα ειδικά αλλεργικά τεστ ξεκαθαρίζουν το τοπίο) και προστατεύοντάς τα σωστά στο σπίτι και στη δουλειά, θα μπορέσετε να περιορίσετε σημαντικά τις εξάρσεις (3).

- Αποφύγετε τη συχνή επαφή με το νερό. Αν χρειάζεται να καθαρίσετε τα χέρια σας, πλύντε τα με χλιαρό νερό και ένα ήπιο προϊόν καθαρισμού χωρίς άρωμα. Το Cicaplast Lavant B5 είναι ένα εξαιρετικά ήπιο, αφρώδες τζελ καθαρισμού για το πρόσωπο και το σώμα, χωρίς άρωμα και αλκοόλη, κατάλληλο για ενήλικες, παιδιά αλλά και μωρά. Στη σύνθεσή του συνδυάζει αντιβακτηριακούς παράγοντες (Χαλκό+ Ψευδάργυρο + Μαγγάνιο) που εξυγιαίνουν το δέρμα χωρίς να διαταράσσουν τη φυσική του ισορροπία, με Πανθενόλη σε συγκέντρωση 5%, συστατικό με αποδεδειγμένες καταπραϋντικές και ενυδατικές ιδιότητες.

- Βγάλτε τα δαχτυλίδια σας όταν πρόκειται να πλύνετε τα χέρια σας, γιατί μπορεί να εγκλωβιστούν ερεθιστικοί παράγοντες και σταγόνες νερού ανάμεσα στα κοσμήματα και την επιδερμίδα των δαχτύλων σας. Καθαρίζετε συχνά τα δαχτυλίδια σας.

- Στεγνώστε τα χέρια σας με απαλές, ταμποναριστές κινήσεις και απλώστε αμέσως μια κρέμα με αναπλαστική και καταπραϋντική δράση. Το Cicaplast Baume B5+ είναι ένα balm με πολλαπλά οφέλη, ειδικά μελετημένο για την καταπράυνση και προστασία του ερεθισμένου δέρματος, τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά και μωρά. Βασισμένο στην επιστήμη του μικροβιώματος, αποκαθιστά τον δερματικό φραγμό χάρη στον συνδυασμό Madecassoside με Χαλκό, Ψευδάργυρο και Μαγγάνιο, καταπραΰνει τις ξηρές, ερεθισμένες περιοχές χάρη στην Πανθενόλη που περιέχει σε ποσοστό 5%, προστατεύει το δέρμα με την πλούσια, θρεπτική υφή του, η οποία εμποδίζει την προσκόλληση βακτηρίων. Πραγματικός skincare μπαλαντέρ, το Cicaplast Baume B5+ είναι η ιδανική φροντίδα για το έκζεμα στα χέρια ενώ, κλινικές δοκιμές έχουν αποδείξει ότι είναι αποτελεσματικό και σε πολλές ακόμα δερματικές παθήσεις όπως η επιφανειακή ερυθρότητα και η ξηρότητα στην ευαίσθητη περιοχή των μωρών, τα ξηρά χείλη, το ατοπικό δέρμα, οι ερεθισμοί μετά από λέιζερ, αποτρίχωση ή δερματολογικές θεραπείες, οι περιστοματικοί ερεθισμοί κ.α.

- Αποφύγετε όσο είναι εφικτό τα αντιβακτηριακά προϊόντα χεριών που δεν χρειάζονται νερό (ειδικά αν το έκζεμα βρίσκεται σε έξαρση), γιατί συνήθως περιέχουν υψηλό ποσοστό σε οινόπνευμα και συστατικά που είναι πολύ σκληρά με την επιδερμίδα των χεριών.
- Έχετε πάντοτε μαζί σας μια κρέμα χεριών ειδικά μελετημένη για τα πολύ καταπονημένα, σκασμένα χέρια, ιδιαίτερα κάνετε ένα επάγγελμα που τα ταλαιπωρεί. Η Cicaplast Hand Cream είναι μια επανορθωτική κρέμα με εξαιρετικά ευχάριστη υφή που δρα ως φραγμό, καταπραΰνοντας, προστατεύοντας και επανορθώνοντας τα ταλαιπωρημένα χέρια χάρη στη σύνθεσή της που συνδυάζει 4% Νιασιναμίδη με 30% Γλυκερίνη. Αυτή η πλούσια αλλά καθόλου λιπαρή κρέμα χεριών, καταπραΰνει και επανορθώνει τον επιδερμιδικό φραγμό ενώ παράλληλα δημιουργεί έναν προστατευτικό φραγμό που είναι ανθεκτικός κατά το πλύσιμο και τις τριβές. Tip: μπορείτε να την αξιοποιήσετε και ως εντατική αγωγή νύχτας, απλώνοντας μια πλούσια στρώση στα χέρια σας πριν τον ύπνο και φορώντας βαμβακερά γάντια.

- Σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη σε μεγάλο δείγμα Ολλανδικού πληθυσμού και δημοσιεύτηκε πρόσφατα, παράγοντες του lifestyle όπως το κάπνισμα (περισσότερα από 8 τσιγάρα ημερησίως) και το χρόνιο στρες αλλά και ο δείκτης μάζας σώματος (πάνω από 30kg/m2) και η περιφέρεια μέσης (πάνω από 90 εκ), συνδέονται με την εμφάνιση εκζέματος στα χέρια (5).

- Και βέβαια, τόσο στον καθαρισμό του σπιτιού όσο και στο πλύσιμο των πιάτων και των ρούχων στο χέρι (αν δεν έχετε στη διάθεσή σας πλυντήριο), φοράτε πάντοτε γάντια. Προσοχή: το λάτεξ ενοχοποιείται για αλλεργίες – αν δεν είστε σίγουροι ότι είναι καλά ανεκτό από το δέρμα σας, επιλέξτε γάντια από υλικά όπως η σιλικόνη, το βινύλιο, το νεοπρένιο. Όταν τελειώσετε, καθαρίστε τα χέρια σας με ένα ήπιο προϊόν καθαρισμού και εφαρμόστε αμέσως μια ειδική επανορθωτική, καταπραϋντική σύνθεση, όπως το Cicaplast Baume B5+ ή η Cicaplast Hand Cream.

Πηγές:

1. Hanifin JM, Reed ML, Prevalence E, Impact Working Group. A population-based survey of eczema prevalence in the United States. Dermatitis. 2007 Jun 1;18(2):82-91. // https://www.laroche-posay.us/skincare-tips-and-advice/eczema-dry-skin/how-to-treat-hand-eczema-and-dry-hands.html#reference-button
2. Desai N, Alexis AF. Atopic dermatitis and other eczema. Dermatology for skin of color. New York: McGraw-Hill Companies. 2009:163-6. . // https://www.laroche-posay.us/skincare-tips-and-advice/eczema-dry-skin/how-to-treat-hand-eczema-and-dry-hands.html#reference-button
3. Kang K, Polster AM, Nedorost ST, Stevens SR, Cooper KD. Chapter 13–Atopic dermatitis. Dermatology. London, New York: Mosby. 2003 // https://www.laroche-posay.us/skincare-tips-and-advice/eczema-dry-skin/how-to-treat-hand-eczema-and-dry-hands.html#reference-button
4. Chen Y, Lyga J. Brain-skin connection: stress, inflammation and skin aging. Inflammation & Allergy-Drug Targets (Formerly Current Drug Targets-Inflammation & Allergy). 2014 Jun 1;13(3):177-90 // https://www.laroche-posay.us/skincare-tips-and-advice/eczema-dry-skin/how-to-treat-hand-eczema-and-dry-hands.html#reference-button
5. Laura Loman 1, Marie L A Schuttelaar 1 Hand eczema and lifestyle factors in the Dutch general population: Evidence for smoking, chronic stress, and obesity
//  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34766356/